Karadeniz’i Marmara Denizi’ne bağlamak amacıyla İstanbul Boğazı’na alternatif projelerin sonuncusu, 27 Kasım 2011 tarihinde “Çılgın Proje”1 olarak tanıtıldı (Bu projenin ilk sinyali, Hıncal Uluç’un Sabah Gazetesi’ndeki 23.09.2010 tarihli “Başbakan’dan bir ‘Çılgın’ proje ki…” yazısında üstü kapalı verildi.).58
Daha Fazla Oku
Şirketler, gerçekleşmesini arzu ettiği hedefleri yazdıkları “planları” hazırlar ama bunları hayata geçirmek ve daha doğrusu hedeflerini gerçekleştirmek için gerekli 5N1K sorularına cevap verilen “planlamalar”, doğru uygulanamaz.
Planlar, ancak sahada doğru uygulanırsa gerçekleşebilir çünkü planların uygulanması için 5N1K sorularına verilen cevaplarının ne kadar doğru veya yanlış olduğu, sahada görülür.
Planların gerçekleşmesi için yapılan planlamaların, doğru uygulanması amacıyla şirketin bütün bölümleri, ya tedarik zincirini ve lojistiği (bu yazıda kısaca operasyon) “merkeze” alarak ya da operasyonu “çok iyi bilerek” veya operasyonla gerçekten “bütünleşerek” kendi işlerini planlamalı ve buna göre hareket etmelidir.1
Mal ve / veya hizmetin müşteriye (bireysel, kurumsal) doğru sunulması, sürdürülebilir büyüme, sürdürülebilir kârlılık ve sürdürülebilir rekabet gücü kısacası hedefler, doğru yönetilen operasyon sayesinde gerçekleştirilebilir çünkü:
Şirketler, doğru yönetilen operasyon altyapısına, nitelik ve nicelik olarak güçlü, sahip olmadıkça ve şirketin bölümleri, operasyonla gerçekten bütünleşmedikçe hedefler, sahada gerçekleşemez.
Doğru tanımlanan, yapılandırılan (insanların niteliği ve niceliği, yalın süreçler, kullanılacak malzemelerin ve ekipmanların niteliği ve niceliği, kullanılacak teknolojiler, operasyon noktaları, envanter yönetimi kararları vs.) ve çalıştırılan operasyon sayesinde şirketlerin hedefleri, gerçekleşir ve şirketler, ürünlerinin özelliği kadar operasyon ile rakiplerinden farklılığını gösterir.
Satış, sadece satışın daha iyi olması için hareket eder; üretim, sadece üretimin daha iyi olması için hareket eder; finans, sadece finansın daha iyi olması için hareket eder. Operasyon ise hem satışın hem de üretimin hem finansın hem de şirketin genelinin daha doğru olması için hareket eder.
İşte bu yüzden Planların (Stratejik, Taktik, Operasyonel) ve Planlamanın, operasyon yani “tedarik zinciri ve lojistik” merkezli olmasının ve operasyonla mutlak uyumlu yapılmasının ZAMANI GELDİ.
1) Amazon’un “Amazon Prime” ve Intel’in “SC@Intel” uygulamalarını incelemenizi tavsiye ederim.
Oblivion, 2013 yılında vizyona giren ve yaklaşık 300 Milyon dolar gişe hasılatı yapan bir bilim kurgu filmidir.
Bu filmi, Netlflix’te izleyince Türkiye’de vizyona girdiğinde sinemada izlerken bir sahnede ““Tamir için hâlâ yedek parça bekliyoruz” sözünü duyunca gülmeye başladığımı hatırladım.
Dünya’ya saldıran Skavlara karşı savaşın kazanılması için nükleer bombanın kullanılması sonucu hayatta kalanlar, Satürn gezegenin uydusu olan Titan’a gönderilmiştir. Dünya’da sadece Skavlar ile çarpışmak için kullanılan insansız hava araçlarının (İHA) tamirini yapan ve yerden kilometrelerce yüksekteki gözlem kulelerinde yaşayan ekipler kalmıştır. Jack Harper (Tom Cruise), Kule 49’da iletişim görevlisi olan Victoria (Andrea Riseborough) ile birlikte kalan ve İHA’ları tamir eden teknisyendir.
Filmin başlamasından yaklaşık 5 dakika sonra gülmeye başladım. Aşağıdaki diyalogları okuyunca sanırım niçin güldüğümü anlayacaksınız.
Titan’a götürecek aracın (TET) komuta merkezindeki Sally (Mellisa Leo), Victoria ile temasa geçer ve gülümsememe neden olan diyalog başlar.
– Sally: “Kule 49, burası Komuta Merkezi, İki IHA çevrim dışı”
– Victoria: “Anlaşıldı, teknisyeni gönderiyorum”
– Victoria: “Jack, IHA 166, 37. Bölgede düşmüş”
– Sally: “IHA 166’nın boşluğunu IHA 199 ile doldurabilir misiniz?”
– Victoria: ”Olumsuz! IHA 199, kulenin güvertesinde tamir için bekliyor”
– Victoria: “Tamir için hâlâ yedek parça bekliyoruz”
Algıda seçicilik, dedikleri bu olsa gerek!
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz“ sözü, ne kadar önemlidir?
Filmin özelinde, IHA’lar uçamaz ise Skavlar’a karşı savaşmak çok zor çünkü Dünya yüzeyi kirlenmiş ve insan yaşayamıyor. Dolayısıyla, askerler yerine İHA’lar savaşmak zorundadır.
Gerçek hayat nasıl?
Arabanız, “hâlâ yedek parça bekliyoruz” diye çok geç teslim ediliyor mu?
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” dememek için uzun servis süreleri mi söyleniyor?
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” dememek için envanter canavarı ile uğraşılmak zorunda mı kalınıyor?
Sadece araba mı?
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” sözü; beyaz eşya ve bilgisayar gibi birçok tüketim ürünleri ve ayrıca iş makinası, forklift, kamyon, otobüs gibi birçok endüstriyel ürünler için söylenmek zorunda kalınabilir veya söylenmeye gerek duyulmayabilir.
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” denildiğinde kim, “neler” kaybedebilir?
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” denilmediğinde kim, “neler” kazanabilir?
Sadece envanterin kendi maliyeti mi? Gereğinden fazla envanter tutmanın getirdiği maliyetler ve zorluklar ne olacak?
Hangisi önemli? Envanter maliyeti özelinde lojistik maliyeti mi?
Yoksa, yüksek parça bulunabilirliği ile hizmet seviyesi sonucu müşteri memnuniyeti mi?
Birisi için diğerinden fedakârlık yapılıyor mu? Yapmak gerekir mi?
Her ikisi, aynı anda ve doğru şekilde yapılabilir mi?
“Hâlâ yedek parça bekliyoruz” denilmemesi için neler yapılmalıdır? Neler yapılabilir?
Yedek parçayı, hem rekabet gücü ve hem de müşteri memnuniyetini sağlaması için neler yapılabilir?
Cevap, yedek parça tedarik zincirinin ve lojistiğinin doğru şekilde yapılmasıdır.
Sadece depo yönetimi ve dağıtımının iyi yapılması yeterli değildir. Başta, envanter yönetimi olmak üzere yedek parçanın tedariğinden servis istasyonuna kadar olan bütün tedarik zinciri süreci ve bunun lojistiği çok doğru (verimli, etkin ve etkili) şekilde yapılmalıdır.
Bazı soruların cevapları, doğru şekilde yapılması için gerekebilir.
Oblivion, bilim kurgu filmidir. Gelecekte, Oblivion’da anlatılan bir dünya olabilir mi?
AMA her gün arabaya biniyoruz, her gün bilgisiyar kullanıyoruz, her gün beyaz eşyaları kullanıyoruz… her gün ….
Ya “hâlâ yedek parça yok” diye beklemek zorunda kalırsak!
Saygılarımla, Oruç KAYA
NOT: Bu yazıyı ilk, 05 Mayıs 2013’de yazdım. https://www.lojiport.com/oblivion-58030yy.htm ve sonra 30 Mayıs 2015’de Linkedin’de de yazdım.
Steve Jobs, hastalığı sebebiyle ayrılma kararı alınca bu efsanenin yerine “CEO, kim olur?” diye konuşulurken aslında Apple içinde kimin CEO olacağı, çok belliydi. Sürpriz olmadı ve Apple’ın tedarik zincirini ve lojistiğini (bu yazıda kısaca operasyon) yöneten COO (Chief Operating Officer) Tim Cook, CEO olarak göreve başladı (Ağustos, 2011).
Daha Fazla Oku
Envanterin doğru yönetilmesi (kontrol, karar, optimize), stokların tam ve zamanında bilinmesiyle sağlanır ve bu da stokların, tedarik zinciri boyunca görünür (visibile) olmasını gerektirir.
Aksi takdirde envanterin doğru yönetilmesi, zorlaşır ve hatta imkânsız hâle gelebilir.
Eğer net bir görünürlük (visibility) yoksa doğru stok seviyesi (azami, asgari, emniyet) veya müşteriye hizmet için gerekli sipariş karşılama hedefi nasıl doğru belirlenebilir? Bunların, sermaye veya nakit akışı gibi finansal unsurları ve piyasa veya talep değişimlere cevap verebilmeyi olumlu veya olumsuz etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Peki görünürlük, tedarik zincirinin her aşamasında net ve sağlıklı mı?
Omni Channel pazarı için yapılan ankete göre “görünürlük”, firmaların kendi mağazalarında ve mağazalarına sevkiyat yapılan 3PL veya kendi depolarında ve yolda nispeten iyi iken tedarik zincirinin derinlerine doğru yani tedarikçinin deposuna ve fabrikasına doğru gittikçe zorlaşıyor.
Envanterin doğru yönetilmesi için “görünürlük” kadar önemli olan “envanter taşıma maliyeti (inventory carrying cost)” de göz ardı edilmemelidir.
Saygılarımla
Bugün 14 Şubat, Sevgililer Günü. Herkes birbirine “seni seviyorum” diyecek.
Esasında “seni seviyorum”, her gün ve her saniye söylenmelidir.
Peki “seni seviyorum“, sadece sevgiliye mi söylenir?
Severek, isteyerek ve büyük haz duyarak yaptığınız her şey için “seviyorum” diyebilmeliyiz. Hoş…”sevmeden” yapabilmek, mümkün olabilir mi?
O Halde! “Lojistiği seviyorum” diyebiliriz.
Niçin I Love Logistics? Niçin Lojistiği Seviyorum?
Çünkü bu iş sevilmeden yapılamayacak kadar zor ve zahmetlidir. Ama sonuçları gereği, aşık olunacak kadar da önemli ve değerlidir.
Hepsi, zorlu ve zahmetli bir iş olan lojistiğin, âşık olunacak performansının sonucu olarak size, bize, sevdiklerinize ve herkese zamanında, tam ve sağlıklı sunulur (sunulmalıdır).
Lojistik, bunu sağlayarak herkesi mutlu ediyor.
Bu işin; zorluğu, zahmeti, stresi ve bu işi yapanların fedakarlığı… bitmez, ama başarılı bir lojistik operasyonu ile müşterilerinize veya şirketinize yaşattığınız keyif ve mutluluk da tarif edilemez.
İşte bu yüzden “I love logistics”.
Zor, zahmetli ama âşık olunacak kadar önemli ve değerli.
Niçin Lojistiği Seviyorum?
Bu iş sevilmeden yapılamayacak kadar zor ve zahmetli. Ama sonuçları gereği, aşık olunacak kadar da önemli ve değerli.
Hele bir de onsuz kalırsak!
Lojistiksiz kalmayalım, kalmamak için çalışalım!
Ve sevdiğinize kırmızı gülü unutmayın…Onu da lojistik sağlayacak.
Saygılarımla,
2014 yılının 06 Kasım günü saat 11:00 gibi radyoda “Başbakan Ahmet Davutoğlu, 10. Kalkınma Planı kapsamında ‘Güçlü ve Dengeli Büyüme İçin Yapısal Dönüşüm’ içinde yer alan ‘Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüş Programını’ açıklıyor.” anonsunu duyunca arabamı emniyet şeridine aldım ve dinlemeye başladım.
Dürüst konuşmak gerekirse Başbakanı dinledikçe sevindim ve hatta heyecanlandım. Zira Başbakan, “Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm” diyerek Türkiye’nin lojistiği için eylem planlarını anlatılıyordu.
Başbakan, “Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüş Programını” kapsamında 80 adet eylem planından bahsetti. Bunların arasında altyapı ile ilgili “yollar, köprüler vb.” hariç tutulursa özellikle aşağıdakiler, beni çok heyecanlandırmıştı:
En son tarih olarak Aralık 2018 olmak üzere bu 80 adet eylem planının her biri için farklı bitiş tarihleri öngörülmüştü.
Programın açıklanmasının üzerinden 4 yıl geçti.
Lojistik işini yapan ve hatta bu işi seven birisi olarak “80 adet eylem planının ve özellikle beni çok heyecanlandıran yukarıdaki 19 planının akıbeti nedir?” diye çok merak ediyorum.
Saygılarımla
http://odop.kalkinma.gov.tr/dokumanlar/18Tasimaciliktan_Lojistige_Donusum_Programi.pdf
Arapça “ticaret malını pahalılaşması gayesiyle istifleyip piyasaya arzını geciktirmek” manasına gelen “ihtikâr (الإحتكار)”, TDK’nin internet sözlüğünde “bir şeyi değerinden çok yükseğe satma işi, vurgunculuk” olarak tanımlanır.
Daha Fazla Oku
Ben, çocukluğumdan gençliğime kadar hep “Enflasyon Canavarı” sözünü işittim ve enflasyonist ortamda büyüdüm. Daha Fazla Oku
Atatürk, sadece çok iyi asker, strateji ve taktik uzmanı, teşkilatçı veya devlet adamı değil ayrıca çok iyi bir lojistik uzmanıdır.
Daha Fazla Oku