Herkes E-ticaret Yaparsa?
Perakende işinde olan ve hatta e-ticaretin kolaylığı (!) hissi ile herkes, e-ticaret yapmak isterse e-ticaret için “lojistik” buna hazır mı?
Nasıl Bir Ekonomi Gazetesinin 30 Temmuz tarihli haberine göre “perakendede giderin %60’ı kira”. Geçmişte sabit giderlerin üçte birini oluşturan kira, bugün yüzde 60’lara ulaşmış. Buna ilaveten örneğin personel, mağaza rafları, dekorasyon, güvenlik, sigorta, elektrik vs. maliyetler eklenince perakende işi, mağazacılık yerine sadece e-ticaret ile yapılacak gibi duruyor. Hatta “mağaza ve e-ticaret” kombinasyonlu bütüncü kanal (omnichannel) yerine sadece “e-ticaret” kanalı kalabilir. Hatta hiç perakende tecrübesi olmayan KOBİ’ler ve hiç ticari deneyimi olmayan şahıslar, e-ticaretin cazibesiyle e-ticaret yapmaya başlayabilir (ki yapanlar var ve bunların sayısı artabilir).
E-ticaretin gelişmesi, dolayısıyla e-ticaret için lojistik ihtiyacını da arttıracaktır. E-ticaretin yüzde 90’nı, lojistik ve özellikle depo yapılan “fulfillment” işlemleridir. Ticaretin sanalı (e-ticaret) olur ama lojistiğin sanalı olmaz. E-ticaret için lojistik, sanal ticaretin yani e-ticaretin gerçeğe dönüştüğü süreçtir. Bu yüzden depoda yapılan “fulfillment” işlemler ve dağıtım, sanal satışın gerçeğe dönüşmesini sağlar.
En basit şekliye konvansiyonel perakende ticaret (Brick and Mortar) iş modeli için süreç, tedarikçi veya fabrika-ulusal ve/veya bölgesel dağıtım merkezi/depo-nakliye/kargo-mağaza-müşterinin mağazaya gelmesi ve müşterinin iadeyi mağazaya getirmesi iken mevcut e-ticaret iş modeli için süreç, tedarikçi veya fabrika-e-ticaret fulfillment deposu-kargo aktarma merkezi-müşteriye ürün (sipariş) dağıtımı ve iadenin müşteriden alınmasıdır.
Müşteri, konvensiyonel perakende ticarette mağazaya giderek ve orada görerek, deneyerek, dokunarak, belki pazarlık yaptıktan sonra bir malı satın alırken e-ticarette ise sadece ekranda görerek (ona gösterildiği kadarıyla) bir malı satın alır. Her ikisinde de lojistiğin tek faydası, malın “kullanım” faydasıdır. Kullanılamayan malın, tüketici için hiçbir faydası yoktur. Bu fayda, konvensiyonel perakende ticarette “mağazada” başlarken e-ticarette ancak malın “tüketiciye teslim edilmesi” ile başlar. Teslimat süresi, ne kadar uzarsa, gecikirse veya ürünler hasarlanırsa, yanlış gelirse, eksik gelirse müşteri de ürünleri o kadar geç “kullanır” ve geç “fayda” elde eder.
Perakende işinde olan ve hatta e-ticaretin kolaylığı (!) hissi ile herkes, e-ticaret yapmak isterse e-ticaret için “lojistik” buna hazır mı?
- Yeterli sayıda ve büyüklükte depolama alanı var mı?
- Sayıları hızla artacak olan dağıtım araçları nedeniyle daha fazla hava kirliliği, gürültü (ses) kirliliği, trafik tıkanıklığı ve trafik kazası artışı olmaz mı?
Kullanılacak bir sürü “paket” nedeniyle atık artışı olmaz mı? - Mevcut yapı ile aynı gün ve hatta 2 saatte teslimat isteği karşılanabilir mi?
- Kapıya bırakılan “geldik evde yoktunuz” notları artacak mı?
- İadeler ne olacak?
E-ticaretin lojistiği için “problemler” varsa, bu problemler için “çözümler” olmalıdır. Eğer çözümler olmaz ise e-ticaret zaten olamaz.
PwC tarafından hazırlanan 16 Aralık 2024 tarihli “E-Ticaret Lojistiğinde Sorunlar ve Politika Önerileri” Raporunda bahsedilen “Gri Depolama” ve “Son Kilometre Depolama”, yukarıda bahsedilen sorunlar için çözüm olabilir.
Gri Depolama sayesinde alternatif depolama alanları oluşturulabilir ve depolama alanı olarak kullanılabilecek gayri menkul yerleri çeşitlendirilebilir.
Son Kilometre Depolama sayesinde ürünün depodan müşteriye kadar olan teslim süresi ve teslim mesafesi kısalabilir; müşteri, sipariş ettiği ürünü 2 saatte ve hatta 30 dakika içinde kullanabilir; iade durumunda ürün değişimi veya para iadesi, 15 dakika içinde bitebilir; kapıya bırakılan ‘‘Geldik Evde Yoktunuz’’ notu yerine müşterinin talep ettiği saatte veya yere teslimat yapılabilir ve hatta tüketici, isterse gelip alabilir; daha az araç hareketi olacağı için hava kirliliği, ses (gürültü) kirliği, trafik tıkanıklığı, trafik kazası azalabilir; ürünlerin e-ticaret için kullanılan koli kutuları veya poşetler yerine sadece satış ambalajı ile teslim edilebilecek olması sayesinde paketleme maliyeti düşebilir; gecikme, hasar, kaybolma gibi riskler ve bu risklerle ilgili maliyetler sıfırlanabilir; envanter taşıma maliyetinin azalması ile sipariş verilmesinden itibaren siparişin teslimine kadar bütün sürecin toplam maliyeti düşebilir; Sipariş Çevrim Süresini azalması, 2 saatte teslimat ve zahmetsiz hızlı iade ile “web sitesi ziyaretinin satışa dönme oranını” yükselterek veya geç teslimat, esnek adres teslimatı olmaması kaynaklı “Sepet Terk Oranı (Cart Abandonment Rate)” azaltarak satışların artmasını sağlayabilir.
E-ticaretin lojistiğinde paradigma değişimi, artık zorunludur. PwC tarafından örnek gösterilen “Gri Depolama” ve Son Kilometre Depolama” çözümleri, bu paradigma değişimini sağlayacak çözümler olabilir. Bu çözümler, sadece operasyonel iyileştirme değil komple iş modeli değişimidir.
NOT: Bu yazım, 31 Ağustos 2025 tarihinde https://deportak.com/herkes-e-ticaret-yaparsa/ linkinde yayınlandı.
Bir Yorum Yazın