Fabrikalaşan Depolar

Depolar, artık “ürün (mal) saklama” tesisi olma rolünü çoktan geride bıraktı. Tedarik Zincirinin çift yönlü, yukarı ve aşağı yönlü hareketinin (akışının) birleştiği “tek” yer olan depolar, sadece ürünü kabul et-raf koy-koru-araca yükle operasyonlarının değil üretimin yapıldığı tesisler oluyor. Depolar, fabrikalaşıyor (fabrika gibi oluyor).
Depolar, Tedarik Zincirinde ürün hareketinin birleştiği ve ilgili paydaşlara dağıtıldığı “tek” yerdir. Konvansiyonel ticarette veya e-ticarette ürünler, Tedarik Zinciri boyunca yukarı hareket ile tedarikçiden veya fabrikadan depoya gelir ve aşağı hareket ile depodan müşteriye (veya tüketiciye) gider ve bunun tersinde ise iadeler, müşteriden (veya tüketiciden) depoya gelir ve depodan tedarikçiye veya fabrikaya gider. Depolar, Tedarik Zincirinde ayrıca “veri” akışını birleştiği “tek” yerdir. Depolar, her durumda ortak nokta oluyor.

Mağaza, müşterinin (veya tüketicinin) mağazaya getirdiği iadeyi depoya gönderiyor veya e-ticaret müşterisi (veya tüketicisi), iadesini direkt depoya gönderiyor. Depo, bu iadeleri daha sonra ürün tedarikçilerine gönderiyor. Oysa Depolar, tedarikçilere göndermeden, iadelerin yeniden Tedarik Zincirine kazandırılmasını sağlayabilir. Depolar, bir çeşit “hafif üretim” sayılabilecek tamir sonrası iadeleri ikinci el olarak satılabilir hale getirebilir veya iadeleri geri dönüşüm için hazırlayabilir (sınıflandırma, stoklama). İadelerin böyle yönetilmesi, ayrıca olası israfları azaltabilir.

Konvansiyonel ticaret için pazara hızlı sunumu amacıyla ürünlerin mağazaya satışa hazır şekilde gönderilmesi veya e-ticarette müşterinin kendine özel ürün sipariş edilebilmesi ve abonelik modeli (1) gibi yeni satış yöntemler için “hafif üretim” sayılabilecek kitting (2), co-packing (3), etiketleme, paketleme, hediye paketleme, doküman ekleme, birleştirme (bundling), hafif montaj vb. “özel” operasyonlar, depolarda yapılabilir. Birçoğu üretim hattı bitiminde yapılabilecek bu “özel” operasyonlar, depolarda çok kolaylıkla yapılabilir.

Hafif montaj ve hatta 3 Boyutlu (3D) baskı teknolojisi, geleneksel depolama (depo) ve üretim (fabrika) arasındaki sınırları iyice ortadan kaldırıyor. Depolar, 3D ile sipariş aşamasında yedek parça veya aksesuarları “üretebilir”. Depolarda üretim ve 3D için “Klasik üretim ve sonrasında tüketim süreci nasıldır? (2013)” ve “Lojistik için Allah Rahmet Eylesin ve Hakkınızı Helal Edin (2015)” yazılarımı (4) okuyabilirsiniz.

İadeleri tamir eden, yukarıdaki “özel” operasyonları yapan ve 3D ile yedek parça veya aksesuar üreten depolar, fabrikalaşarak fabrikalar gibi üretim de yapabilir. Depolar, sanki fabrikadaki üretim hattının devamı gibi hareket ediyor.

İadeler, müşterinin sipariş ettiği ürünler için özel operasyonlar ve 3D ile üretim, e-ticaret firmasının kendi deposunda veya e-ticaret firmasına “sipariş karşılama” hizmeti veren 3PL’lerin deposunda yapılabilir. Bunların yapıldığı depolar, “fabrikalaşıyor” ve aynı zamanda şirketler için artık “maliyet” değil “gelir (hatta “kâr”) merkezi oluyor. Fabrikalaşan depolar, Tedarik Zincirinin daha az karmaşık olmasını ve daha az zorlanmasını sağlayabilir

İade yönetimi, sipariş edilen ürünler için özel operasyonlar ve 3D ile üretim için uygun olan depolar veya bunların yapılması amacıyla tasarlanan depolar, bu yetkinlikler sayesinde “fabrikaya” ve “gelir” merkezine dönüşebilir. Depolar, böylece müşteriye ek değer (fayda) kadar de pazarda farklılaşma yaratarak şirket için rekabetçi güç sağlayabilir.

Bu dönüşüm, depolarda yüksek teknolojinin kullanılmasını zorunlu kılıyor ama daha önemlisi, depodaki bu yüksek teknolojiyi kullanacak olan çalışanların teknoloji okuryazar (5) olmasıdır.  Zira yukarıda bahsettiğim operasyonlar, artık depoda her şeyi bilen birkaç “eski” depocu, excel sayfaları, whatsapp veya eposta ile veri paylaşımı vb. yöntemlerle ve özellikle gerçek zamanlı veri akışı olmadan yapılamaz.

Dönüşümü yapamayan depolar, “ürün saklanan” tesis olarak kalır, müşteriyi memnun edemez, rekabetçi gücünü kaybeder, zarar eder …

Dönüşümü yapan depolar, mensubu olduğu Tedarik Zincirinin en fazla değer yaratan paydaş olarak, Tedarik Zincirinin stratejisini ve taktiğini şekillendirir.

(1) Abonelik modeli: Müşteri, kozmetik, sağlık ve giysi gibi ürünleri düzenli paket satın alır. Müşteriler, kendileri için özel olarak hazırlanan giysi, yiyecek-içecek, kozmetik, sağlık ürünlerinin olduğu kutuları düzenli sipariş edebilir. Örneğin Meal Box gibi yemek kutuları veya Bi Kutu Kombin gibi moda ve giysi platformları

(2) Kitting: birlikte kullanılabilecek farklı SKU’ları birleştirmek (örneğin farklı tedarikçilerden gelen kablo, laptop,laptop çantası vs. birleştirip tek kutuya konulabilir, abonelik modeli için yapılan paketler, hediye setleri,)

(3) Co-packing: Depoya Dökme veya paletli gelen ürünler, mağazada / markette satılacak biçimde paketlenir (ticari paketleme yapılır) veya kitting gibi birlikte kullanılabilecek SKU olmasına gerek olmadan örneğin müşteri, mentollü ve çilekli sakızların veya sade ve meyveli gazozların aynı kolide gitmesini (şrinklenmesini) isteyebilir.

(4) https://www.tasimacilar.com/yazarlar/oruc-kaya/klasik-uretim-ve-sonrasinda-tuketim-sureci-nasildir-160 ve https://www.lojiport.com/lojistik-icin-allah-rahmet-eylesin-ve-hakkinizi-helal-edin-91464yy.htm

(5) Teknoloji veya dijital okuryazarlık, teknolojiyi doğru kullanmak amacıyla teknolojik araçları iyi kullanmak için bilgiye ve beceriye sahip olmak kadar teknolojiye ve teknoloji kullanımına yönelik olumlu tutum sergilemektir.